Zomer- of wintertijd ? De Koninklijke Sterrenwacht van België informeert
Op 31 augustus 2018 stelde de Europese Commissie voor om de uursverandering af te schaffen. België en haar buren moeten in 2019 kiezen of ze permanent in winteruur of zomeruur willen blijven. De Koninklijke Sterrenwacht van België stelt hiervoor enkele documenten en astronomische gegevens ter beschikking om zich te informeren en een idee te vormen over deze keuze.
UTC (Universele Gecoördineerde Tijd) komt overeen met de gemiddelde zonnetijd van Greenwich. Dit betekent dat in Greenwich de zon gemiddeld om 12u UTC op zijn hoogste positie in de hemel staat.
De aarde draait rond haar as in 24 uur. De zonnetijd is dus overal verschillend, afhankelijk van de geografische plaats van de waarnemer. De aarde kan in 24 tijdzones van 1 uur verdeeld worden. Elk deel beslaat 15 lengtegraden (360°/24). De eerste tijdzone komt overeen met UTC en is rond de meridiaan van Greenwich gecentreerd.
Geografisch gezien strekt België zich uit van 2,6 tot 6,4 oosterlengte. België bevindt zich dus helemaal binnen de theoretische tijdzone UTC +0u. Duitsland en Italië bijvoorbeeld bevinden zich hoofdzakelijk in de theoretische tijdzone UTC+1u.
Vóór 1892 was de tijd in België verschillend voor elke stad en was deze gebaseerd op de lokale zonnebaan. De wet van 1892 maakte de tijd voor het hele land gelijk. Deze legde de zonnetijd van Greenwich (die tegenwoordig overeen komt met UTC) voor heel België op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden alle bezette gebieden verplicht om de Duitse tijd te gebruiken, zijnde UTC+1u. Daarna heeft men in ons land beslist om deze sprong te behouden, wat overeenkomt met onze huidige wintertijd.
In 1977, als gevolg van de oliecrisis, hebben de overheden een extra sprong van 1 uur ingevoerd tijdens de zomerperiode. Dit betekent dat we ons op UTC+2u bevinden tussen april en september/oktober.
Op dit moment komt het er dus op neer om, door de afschaffing van de uursverandering, te definiëren welke tijd het jaar rond gebruikt zal worden : UTC+1u (onze wintertijd) of UTC+2u (onze zomertijd).
De tabel en de figuur hieronder geven de uren van zonsopkomst en zonsondergang in Brussel weer gedurende het jaar, afhankelijk of de zomertijd of de wintertijd van toepassing is. Ter vergelijking met Brussel zijn deze tijden, op maximaal 10 minuten na, overal in België hetzelfde.
Uren van zonsopkomst en zonsondergang in Brussel, afhankelijk of de zomertijd of de wintertijd van toepassing is, afgerond tot op 5 minuten.
Als we het hele jaar wintertijd gebruiken (UTC+1u), is deze verandering vooral in de zomer merkbaar: de zon gaat 1 uur vroeger onder, dus om 21u eind juni. Maar ze komt ook 1 uur vroeger op, tussen 4u30 en 6u van half april tot eind augustus.
Als we het hele jaar zomertijd gebruiken (UTC+2u), is deze verandering vooral in de winter merkbaar: de zon gaat 1 uur later onder, tussen 17u40 en 19u20 van begin oktober tot begin maart. Daar tegenover staat dat men in België de dag vaker zal moeten beginnen in het donker. Want de zon komt pas op tegen 9u45 eind december.
Uren van zonsopkomst en zonsondergang in Brussel gedurende het jaar, afhankelijk of de zomertijd of de wintertijd van toepassing is.
Contactpersonen :
Dr. Pascale Defraigne
Email : p.defraigne@oma.be
Tel : 02/3730260
Katrijn Verhasselt
Email : k.verhasselt@oma.be
Tel : 02/790 39 55
Links:
Tijd- en frequentie laboratorium van de Koninklijke Sterrenwacht van België: https://betime.be/nl/
“Zomertijd of wintertijd kiezen?”: https://betime.be/documents/zomer-winter-tijd.pdf