Solar Orbiter zegt de aarde voor de laatste keer vaarwel

Op 27 November 2021, keert de Solar Orbiter satelliet terug van zijn verre reizen door de ruimte, en passeert nog één keer op amper enkele honderden kilometer boven het aardoppervlak. Dit maneuver is nodig om Solar Orbiter in een nieuwe baan te brengen om nog dichter bij de zon te komen. Het wordt een gevaarlijk bezoekje aan onze planeet omdat Solar Orbiter doorheen wolken van ruimtepuin moet die de aarde omgeven.  

Het dichtste punt is 460 km boven Noord-Afrika. Om daar te geraken moet Solar Orbiter door twee drukbezette zones vol satellieten en ruimtepuin. De buitenste gordel is die met communicatiesatellieten op enkele tienduizenden kilometers van de aarde. De binnenste gordel, beneden de 1000km hoogte, is die waar onder andere het Internationale Ruimtestation zich bevind. ESA zal de situatie nauwgezet in het oog houden en de baan van Solar Orbiter aanpassen indien botsingsgevaar dreigt.

Deze passage vormt een belangrijke mijlpaal voor Solar Orbiter. Na dit laatste afscheid van de aarde, zal de satelliet in zijn baan geplaatst worden om zijn wetenschappelijke missie aan te vatten. Na de lancering in Februari 2020, werden de satelliet en de instrumenten aan boord grondig getest. Ook al was Solar Orbiter nog in een testfase, toch werden de instrumenten al zo vaak mogelijk aangezet om gegevens te verzamelen, wat reeds tot opmerkelijke wetenschappelijke resultaten leidde die de verwachtingen ver overtroffen. Een upgrade van het ESA- netwerk van grondstations gaf Solar Orbiter de mogelijkheid om meer data naar de aarde te sturen, en daar profiteerden wetenschappers maar al te graag van.

In maart 2022 zal Solar Orbiter dichter bij de zon komen dan ooit tevoren. Het punt van de baan het dichtst bij de zon, noemen we perihelion. Het eerste perihelion was in juni 2020, toen de satelliet zich halverwege tussen de zon en de aarde bevond. Ditmaal zal Solar Orbiter nog dichterbij de zon komen, zelfs nog dichter dan Mercurius, de planeet het dichtst bij de zon, wat een enorme sprong in onze kennis van de zon kan betekenen. Daniel Müller, Solar Orbiter Project Wetenschapper: “Geen enkele zonnetelescoop heeft de zonneatmosfeer ooit van zo dichtbij in beeld kunnen brengen. Al die interessante beelden zullen nog twee keer scherper worden!”

We verwachten ook nieuwe inzichten in de raadselachtige ‘kampvuren’ die Solar Orbiter tijdens zijn eerste perihelion zag. Mogelijk zullen deze kampvuren ons meer vertellen waarom de atmosfeer van de zon tot meer dan een miljoen graden warmer is dan het oppervlak van de zon. Je zou immers verwachten dat het oppervlak van een warmtebron het warmst is. Cis Verbeeck, EUI-onderzoeker van het eerste uur, vertelt enthousiast dat in de eerste beelden van de zonne-atmosfeer de kampvuren werkelijk overal te zien waren en dat ze waarschijnlijk de kleine versies zijn van de beter gekende zonnevlammen.

Na het bezoek aan de aarde op 27 november, vliegt Solar Orbiter meteen verder voor een heel dicht rendez-vous met onze moederster. Het worden boeiende tijden!