Gevoelde aardbevingen in de 20^e eeuw

Hoeveel aardbevingen werden in uw gemeente gevoeld?

In 2024 publiceerde de operationele directie Seismologie-Gravimetrie van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) een nieuw wetenschappelijk artikel waarin een overzicht van een eeuw van gevoelde aardbevingen in België wordt gepresenteerd. Dankzij alle getuigenissen van de Belgische bevolking aan de KSB hoe ze verschillende aardbevingen gedurende een eeuw hebben ervaren bepalen, werd het mogelijk de seismische impact op België te bepalen. Het artikel is beschikbaar voor het algemene publiek  en alle gegevens kunnen online worden geraadpleegd.

Dit nieuwe werk, getiteld in het Engels “The Belgian traditional macroseismic (BTM) database of the twentieth century”, en gepubliceerd in het tijdschrift Journal of Seismology, is het resultaat van het doctoraatsonderzoek van Ben Neefs, geheel gefinancierd door een KSB doctoraatsbeurs.

Sinds zijn oprichting is de KSB verantwoordelijk voor het detecteren en meten van aardbevingen op en rond het Belgische grondgebied. Voordat er een modern seismisch netwerk bestond, waren de getuigenissen van de bevolking, hoe ze een aardbeving hadden ervaren, onze enige informatie over de impact van een gebeurtenis. De intensiteit van het schudden kan worden afgeleid uit deze rapporten, een belangrijke parameter genaamd de macroseismische intensiteit. Met de ruimtelijke verspreiding van de intensiteit kan de impact van een aardbeving worden aangetoond aan het publiek en de autoriteiten.

De wijze waarop macroseismische gegevens in België werden verzameld varieerden echter sterk in de loop van de twintigste eeuw: van kleinschalige geïmproviseerde ad-hoc onderzoeken tot de massale verspreiding van collectieve vragenlijsten die naar lokale overheden werden gestuurd. We hebben al dit originele bronmateriaal opnieuw grondig geëvalueerd om de Belgische Traditionele Macroseismische (BTM) databank te kunnen creëren, een uitgebreide compilatie van 20e-eeuwse macroseismische gegevens waarin alle bronnen correct zijn gerefereerd.

De BTM-database bestaat momenteel uit 23.950 intensiteitsgegevenspunten (IDPs) op de Europese Macroseismische Schaal en dit voor 80 gevoelde aardbevingen in en rond België, variërend van 2,4 tot 5,8 op de lokale magnitudeschaal (M_L). Elk IDP is voorzien van een brontype en aan elke aardbeving is een datakwaliteitsparameter toegekend die de mate van onzekerheid aangeeft die gepaard gaat met de IDP-bronkwaliteit.

De open publicatie van de BTM-database

• vergemakkelijkt het gebruik van Belgische macroseismische gegevens voor diverse seismologische doeleinden
• vat de globale seismische impact op België samen voor de duur van een eeuw
• stelt de Belgische bevolking in staat om deze gegevens te raadplegen:
  • Hoeveel aardbevingen werden er in uw gemeente gevoeld in de twintigste eeuw?
  • Welke beving had de grootste impact (maximale intensiteit) op uw gemeente?
  • Wat was de grootste magnitude van een aardbeving in uw gemeente?

We nodigen u uit ons artikel te lezen:
Neefs, B., Van Noten, K., Vanneste, K., Camelbeeck, T. The Belgian traditional macroseismic (BTM) database of the twentieth century. J Seismol (2024). https://doi.org/10.1007/s10950-024-10266-9

…en om de gegevens te raadplegen via onderstaande link (gegevens gedeeld onder een CC BY 4.0-licentie). U kan door de gegevens van alle aardbevingen bladeren of een overzicht per gemeente bekijken:
Neefs B, Van Noten K, Vanneste K, Camelbeeck T (2024) The Belgian Traditional Macroseismic (BTM) Database of the 20th century: online database. Royal Observatory of Belgium. https://doi.org/10.24414/2b5w-j029