De Koninklijke Sterrenwacht van België zet zich in voor gendergelijkheid in de wetenschap

Vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM). Vrouwen kunnen nochtans evenzeer bijdragen tot relevant en hoogstaand onderzoek. Hoewel het aantal vrouwen toeneemt, wordt hun potentieel nog steeds onvoldoende erkend en in rekening gebracht. Om hier verandering in te brengen, namen werknemers van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) de afgelopen jaren verschillende initiatieven om vrouwen in de wetenschap te promoten. De KSB als instelling streeft ook naar inclusief wetenschappelijk onderzoek en een gender-evenwicht tussen wetenschappers. Deze doelen werden recent neergeschreven in een Gender Equality Plan (GEP).

Initiatieven in te KSB ter promotie van vrouwen in de wetenschap

Sinds enkele jaren reeds promoten  KSB-medewerkers vrouwen in de wetenschap. Ze zijn actief binnen de vereniging BeWiSe en het zeer recente initiatief Soapbox Science Brussels.

BeWiSe is een vereniging zonder winstoogmerk die in december 2003 werd opgericht door acht wetenschappers. Een aantal collega’s van de KSB zijn lid of erelid van BeWiSe. BeWiSe wil vrouwen helpen om een wetenschappelijke carrière uit te bouwen, een ondersteuningsnetwerk in België creëren en de link leggen met soortgelijke verenigingen in Europa. BeWiSe heeft onder andere mentorprogramma’s tussen jonge vrouwelijke promovendi en vrouwelijke wetenschappers met ervaring. In september 2021 organiseerde BeWiSe samen met het Planetarium, de KSB en externe partners, WiseNight.  Het evenement werd gelanceerd in het kader van de Europese Nacht van de Onderzoekers en wil wetenschap promoten.

Een aantal werknemers van de KSB en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie organiseerden onlangs ‘Soapbox Science Brussels’ waarbij vrouwelijke wetenschappers op openbare plaatsen vanop een klein podium, i.e. een soapbox over hun onderzoek praten. Soapbox Science Brussels vond plaats in 2021 en 2022. Beide edities waren een succes. Een derde evenement wordt momenteel voorbereid en zal plaatsvinden op 24 juni 2023 in Brussel.

Met dit initiatief hopen de organisatoren van Soapbox Science Brussels wetenschap naar het publiek te brengen en het beeld dat mensen van wetenschappers hebben te veranderen: wetenschappers zijn niet per definitie oude, witte mannen in witte jassen.

De KSB zet zich in voor gendergelijkheid

Volgens het Instituut voor Statistiek van de UNESCO is 33,3 % van de onderzoekers vrouwen. Dit percentage is van dezelfde orde als dat van de onderzoekers van de KSB, wat een algemene trend laat zien van tussen de 30 en 35% vrouwen onder het wetenschappelijk personeel, met een lichte stijging sinds 2016.

De KSB heeft onlangs een Gender Equality Plan (GEP) aangenomen, waarmee het zich aansluit bij de “Strategie voor gendergelijkheid” van de Europese Commissie, die vereist dat elke wetenschappelijke onderzoeksorganisatie over een plan voor gendergelijkheid (GEP) beschikt om in aanmerking te komen voor financiering. Het GEP van de KSB is een aanpassing van het Gender Equality Plan van de POD Federaal Wetenschapsbeleid, het orgaan dat de Federale Wetenschapsinstellingen coördineert waarvan de KSB deel uitmaakt.

Een strategie voor gendergelijkheid omvat maatregelen om een wetenschappelijke carrière en privéleven te combineren. Zo biedt de KSB het merendeel van zijn personeel flexibele werktijden aan en de mogelijkheid om te telewerken.

Natuurlijk is er nog werk aan de winkel om de gendergelijkheid bij de KSB te bevorderen. Het GEP is een routekaart om het instituut naar dit ideaal te leiden. In een eerste stap zullen de personeelsstatistieken uitgesplitst worden volgens geslacht en zullen deze geanalyseerd worden om  te achterhalen waar het onevenwicht precies zit en hoe het is ontstaan. Eens dit in kaart is gebracht, is het de bedoeling om dit onevenwicht te corrigeren.

Voor meer informatie:
De website van BeWiSe: https://bewise-be.squarespace.com/
De website van Soapbox Science Brussels: https://soapboxsciencebrussels.oma.be/nl/
Het Gender Equality Plan van de Koninklijke Sterrenwacht van België: https://www.astro.oma.be/nl/gep-gender-equality-plan/